Skalpel chirurgiczny – od kiedy go stosujemy?
Skalpel chirurgiczny to jedno z najwcześniej powstałych narzędzi chirurgicznych. Ewoluował on przez wiele tysiącleci – dzisiejsze postępy w budowie skalpela obejmują dodatkowe zabezpieczenia oraz niezwykle ostrą powłokę. To jedno z najważniejszych narzędzi chirurgów, które stało się wręcz symbolem ich zawodu. Prześledzenie jego historii pozwoli nam na wgląd w ewolucję chirurgii. Czas dowiedzieć się, od kiedy stosujemy skalpel chirurgiczny!
Skalpel chirurgiczny – zastosowanie
Nóż chirurgiczny, zwany również skalpelem, to instrument medyczny – niezwykle ostry nożyk o niewielkich rozmiarach, posiadający jednostronne ostrze. Wykorzystywany jest przede wszystkim przez medyków do cięcia tkanek miękkich. Wykonuje się nim nacięcia podczas zabiegów, takich jak biopsje, sekcje czy inne operacje. Różne odmiany tych noży są używane także przez rzemieślników oraz artystów, ponieważ pozwalają na wykonanie niezwykle precyzyjnego cięcia.
Skalpel chirurgiczny jest zwykle wykonany z wysokiej jakości stali hartowanej, choć czasami stosuje się do jego produkcji również inne materiały. Nóż składa się z ostrza oraz uchwytu – obydwa elementy są niezwykle istotne. Właściwy uchwyt ułatwia wykonywanie prawidłowych nacięć, natomiast ostrość wpływa na precyzję działania. Z tego względu warto zaopatrzyć się w dobrej jakości narzędzia chirurgiczne – w tym celu koniecznie sprawdź skalpele oraz ostrza chirurgiczne w Eplaster.
Skalpel chirurgiczny – początki historii
Ciężko jest określić dokładny czas, w którym jakieś narzędzie tnące stało się swego rodzaju nożem chirurgicznym. Muszle, pędy bambusa, zęby rekina – do zabiegów na ludzkim ciele wykorzystywano przeróżne przedmioty. Niektórzy badacze wskazują, że to właśnie zaostrzone kamienie stały się pierwowzorem skalpela. Archeologiczne wykopaliska datowały takie narzędzia nawet na 10 tysięcy lat p.n.e.!
Ostrza początkowo powstawały z krzemienia, jadeitu i obsydianu – wynikało to z posiadania przez nie ostrych krawędzi. Potem zaczęto stosować odpowiednie techniki łamania i obłupywania, aby udoskonalić wcześniejsze wyroby.
Krok w stronę nowoczesnych skalpeli
Wraz z biegiem czasu ostrzony kamień został zastąpiony ostrzami wykonanymi z metali – miedzi, potem brązu, aż wreszcie żelaza. Koncepcja noża chirurgicznego została jednak opisana dopiero 400 lat p.n.e. – dokonał tego Hipokrates i użył przy tym terminu macairion. Było to określenie na szeroko tnące ostrze z pojedynczą krawędzią oraz ostrym czubkiem, posiadającym podstawowe cechy współczesnego skalpela. Bliżej znanego nam terminu używali natomiast Rzymianie – nóż chirurgiczny określili jako scallpellus, zdrobniale od słowa scalper, znaczącego „siekacz” lub „obcinacz”.
Po upadku Cesarstwa Rzymskiego innowacja chirurgiczna zaczęła rozkwitać w złotym wieku islamu. W XIX i XV powstało natomiast jeszcze więcej zróżnicowanych narzędzi chirurgicznych.
Skalpel chirurgiczny, który znamy dzisiaj
Nóż chirurgiczny, którzy znamy w obecnej formie został wynaleziony przez firmę Bard-Parker i opatentowany w 1915 roku. Posiada on specjalistyczną rękojeść z wymiennym ostrzem, które zostało wykonane ze stopów nierdzewnej stali.
Koncepcja ta została zainspirowana jednorazowymi ostrzami do golenia opracowanymi przez firmę King Gilette na początku XX wieku. W 1910 roku doktor John B. Murphy udoskonalił rękojeść, a następnie kilka lat później Morgan Parker wpadł na pomysł, jak w odpowiedni sposób połączyć uchwyt z ostrzem. W przeciągu kolejnych dziesięcioleci pojawiały się kolejne udoskonalenia, jednak konstrukcja stworzona nieco ponad sto lat temu pozostaje w dużym stopniu niezmieniona.
Nóż chirurgiczny – podsumowanie
Skalpel chirurgiczny posiada niezwykle interesującą historię – kryje się za nią tysiące lat ludzkiej pracy nad udoskonaleniem tego instrumentu medycznego. Już prehistoryczni ludzie używali kamiennych narzędzi do celów medycznych. Grecy i Rzymianie rozwijali swą wiedzę, jak i umiejętności, aby stworzyć jak najlepsze noże chirurgiczne. To właśnie wtedy stały się one swego rodzaju symbolem zawodu chirurga. Od tamtych czasów minęły wieki i choć współcześnie chirurdzy mają dostęp do wielu nowoczesnych narzędzi, operacja wciąż zaczyna się od użycia skalpela – najstarszego instrumentu medycznego w chirurgii.
